Hangi Pasaport Türü Kimlere Verilir?

Pasaport türlerine geçmeden önce, basit bir şekilde “pasaport nedir?” sorusuna cevap verelim. Eğer herhangi bir ülkeye iş, gezi ya da farklı bir amaçla giriş yapacaksanız; pasaportunuz sizin kimliğinizdir. Vatandaşı olduğunuz ülkeyi, temel bilgilerinizi ve ülkelerin merak ettiği diğer detaylarınızı toplu halde sunar.  Ülkemizde toplamda 4 farklı pasaport türü vardır ve her bir pasaportun kendine has şartları bulunmaktadır.

Başlangıç Notu: Pasaportlar resmi adlarının yanı sıra, sahip oldukları renklerle anılırlar genelde. Bu nedenle gerek internette gezinirken gerekse de herhangi bir sohbet ortamında bulunurken “hususi pasaport” yerine “yeşil pasaport” kavramını daha çok duyarsınız. Bizler de hem resmi isimlerini hem de renkleri doğrultusunda aldıkları isimleri sizlerle paylaşacağız.

Umuma Mahsus Pasaport (Bordo Pasaport)

Umuma Mahsus Pasaport Nedir? : Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve KKTC vatandaşları, herhangi bir özel durumları yoksa standart olarak bu pasaportu almaktadırlar. Bordo renge sahip olup, standart harç ücretlerine tabiidir.

Umuma Mahsus Pasaport Nasıl Alınır? : Başta İçişleri Bakanlığı olmak üzere, İçişleri Bakanlığı tarafından yetki verilmiş olan Valilikler üzerinden bu pasaporta sahip olabilirsiniz. Eğer yurt dışında yaşamaktaysanız, Türkiye Cumhuriyeti’nin herhangi bir konsolosluğunu ziyaret ederek bu pasaport türüne sahip olabilirsiniz. Alım noktasında herhangi bir özel şart talep edilmez.

Hususi Pasaport (Yeşil Pasaport)

Hususi Pasaport Nedir? : Devlet kademesinde görev alan ve belli bir dereceye gelen kimselere verilen pasaport türüdür. Rengi yeşil olmakla beraber, sıkı ve keskin şartlara tabidir. Devletteki kıdem derecenize istinaden almaya hak kazanıp kazanmadığınız belirlenir.

Hususi Pasaport Nasıl Alınır? : Öncelikle bu pasaport türüne dair işlemlerin sadece İL EMNİYET MÜDÜRLÜKLERİ üzerinden yapıldığını belirtmek isteriz. Farklı bir nokta ya da kurum üzerinden işlem yapamazsınız. Bu pasaport türü, devlet memurlarına ve kamu görevlilerine verilmektedir. Elbette her devlet memuru ya da kamu görevlisi almaya hak kazanamaz. Öncelikle sahip olduğunuz kadro derecenize bakılır. Eğer bir devlet memuru 1., 2. ya da 3. dereceye gelmişse yeşil pasaport almaya hak kazanabilir. Bunun yanı sıra, eski Bakanlar, TBMM eski üyeleri gibi kimseler de bu pasaportu almaya hak kazanabilirler.

Ek Not: Örneğin bir devlet memuru 9/2’den emekli oldu ise, 9. dereceden memurluğa başlamış, 2. dereceden emekli olmuş demektir. Bu kişi, yeşil pasaport almaya hak kazanmıştır (aksi bir durum söz konusu olmadıkça). Kişi, kendisi bu pasaport türüne hak kazandığı gibi; eşi ve çocukları da hak kazanmıştır. Lâkin çocuklar için, 25 yaşı aşmamış olma ve herhangi bir işte çalışmama / öğrenci olma gibi şartlar aranmaktadır.

Hizmet Pasaportu (Gri Pasaport)

Hizmet Pasaportu Nedir? : Kişi devlet kademesinde yer aldığı kurum gereğince yeşil pasaport ya da siyah pasaport alamıyorsa ve buna karşın yurt dışında bir görev amacı ile seyahat edecek ise, bu kişiye Hizmet Pasaportu yani Gri Pasaport verilir.

Hizmet Pasaportu Nasıl Alınır? : Örneğin bir belediyede görevli devlet memurusunuz. Belediyenin ve devlet kademelerinden herhangi birinin isteği, görevlendirmesi üzerine yurt dışında bir ülkeye gideceksiniz. Bu tür durumlarda, devlet tarafından gerekli işlemler tamamlanarak Hizmet Pasaportu ilgili kişilere takdim edilir. Yaş ya da farklı bir şart aranmaz. Zira ilgili kurumun o kişiyi hizmet amaçlı yurt dışına göndermesi yeterlidir.

Ek Not: Hizmet pasaportu verilen kişi, ailesi için de bu pasaport türüne hak kazanmaları konusunda talepte bulunabilir. Tıpkı yeşil pasaportta olduğu gibi, 25 yaşını aşmayan ve öğrenci olan, iş sahibi olmayan çocuklara da hizmet pasaportu verilebilir.

Diplomatik Pasaport (Siyah Pasaport)

Diplomatik Pasaport Nedir? : TBMM üyeleri başta olmak üzere; bakanlar, valiler ve orgeneral ya da büyükşehir belediye başkanı gibi devlet içerisinde önemli/üst düzey kademelerde yer alan kimselere verilen pasaport türüdür. Rengi siyah olup, ağır şartlara tabidir.

Diplomatik Pasaport Nasıl Alınır? Doğrudan kişi tarafından yapılacak olan başvuru sonucunda alınır. Alınması aşamasında önemli ve net koşullardan birisi de “aktif görevde olma koşulu” olmaktadır. Kişi milletvekili görevinde iken bu pasaporta sahip olabilir. Fakat emekli olduktan sonra Diplomatik Pasaport alamaz. Aile fertlerine ise bu pasaport türünü almaları konusunda herhangi bir hak kazandırmazlar. Fakat bu pasaport türüne sahip olan kimseler, ailelerine yeşil pasaport alma hakkı kazandırabilirler.

Bordo pasaport dışındaki pasaport türleri, farklı artılara sahiptirler. Normalde vize gerektiren birçok ülke, pasaportun türüne göre vize gerektirmeyebilir. Ya da Bordo Pasaport ile vizesiz girilemeyecek bir ülke, Yeşil Pasaport ile geçici de olsa vizesiz ziyaret edilebilir bir hale gelebilir.