Tarihe Damga Vurmuş Türk Ozanları Nerede Doğdu?

Kültürel olarak o kadar zengin topraklarda yaşıyoruz ki tarihimize bakıp da hayran kalmamak pek de mümkün değil. Farklı kelimeleri ruha dokunacak şekilde bir araya getirip şiirleri, kıymetli yapıtları meydana getiren halk sanatçılarımız ünlerini ülke sınırlarımız içerisinde bırakmayıp, başka diyarlara da taşımışlardır. Bu kıymetli insanların havasını soluduğu, suyunu içtiği şehirlere bir göz atalım.

1. Neşet Ertaş

İlk olarak yaklaşık olarak dört yıl önce kaybettiğimiz Neşet Ertaş’tan başlayalım. Kendisine ait çok sayıda beste ve güftesi olan Neşet Ertaş –Yaşar Kemal’in deyimiyle “Bozkırın tezenesi”- sadece yurdumuzda değil yurt dışında da sesini duyurmayı başarmış bir halk ozanımızdır. Sayısız eseri ile gönüllerimizde taht kurmuş olan bozkırın tezenesi, kültür sanat açısından tarih boyunca önemli isimleri yetiştiren, bozkırın kıymetli şehri Kırşehir’de doğmuştur. Adından da anlaşılacağı gibi uçsuz bucaksız kırlardan oluşması sebebiyle başlangıçta “Kır Şehri” denmiştir. İç Anadolu’nun bağrında bulunan bu değerli şehir tarihimize tanıklık etmiştir.

 

Cahildim dünyanın rengine kandım
Hayale aldandım boşuna yandım
Seni ilelebet benimsin sandım 

 

Ölürüm sevdiğim zehirim sensin
Evvelim sen oldun ahirim sensin

                                   Neşet Ertaş

Kırşehir

2. Âşık Veysel Şatıroğlu

En tanınmış halk ozanlarımızdan Âşık Veysel farklı nedenlerden dolayı iki gözünü de kaybetmiş, hayatının geri kalanını karanlık bir şekilde geçirmiştir. Buna rağmen sanatçı kimliğini sürdürmüş, şehir şehir dolaşıp eserlerini sazıyla seslendirmiştir. Sivas’ta doğmuş, buranın suyunu içmiş ekmeğini yemiş değerli ozanın anısına her yıl Şarkışla ilçesinde şenlikler düzenleniyor. Böyle değerli bir ozanı yetiştiren Sivas’ı inceleyecek olursak söyleyecek çok şey var. Vakt-i zamanında Atatürk’ün önemli kararlar aldığı, “Cumhuriyetin temellerini burada attık.” dediği Sivas kuşkusuz ki tarihimizin önemli tanıklarındandır. Havası her ne kadar sert olsa da geniş topraklarıyla sıcacık bir kültür çeşitliliğine sahiptir.

 

Açar solar türlü çiçek
Kimler gülmüş kim gülecek
Murat yalan, ölüm gerçek
Dostlar beni hatırlasın

                        Âşık Veysel

Sivas

3. Âşık Mahzunî Şerif

Şerif Cırık, Âşık Mahzunî mahlasıyla dünyaya bektaşî kültürünü ve Anadolu ezgilerini tanıtan önemli ozanlarımızdandır. Öyle ki 1998 yılında dünyanın yaşayan en büyük üç ozanı arasında birinci sırada yer almıştır. Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde dünyaya gelen ozan bu şehrin önemli bir değeri olmuştur. Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği kahramanlıklardan dolayı sonradan “Kahraman” unvanı alan şehir, kültürel olarak da önemli bir yere sahiptir. Kültürel zenginliğini tatlarıyla da bize gösteren Kahramanmaraş’ın meşhur Maraş dondurmasını duymayanımız herhalde yoktur. Ama az bilinen bir şey söylemek gerekirse Kahramanmaraş’ta çok sayıda uğur böceği bulunduğu gerçeğidir. Hatta  düzenli olarak “Uludaz Uğur Böcekleri Festivali” düzenleniyor.

Kahramanmaraş

4. Âşık Seyranî

Edebiyatımıza değerli edebi eserler kazandıran Seyranî, yaşadığı dönemde değerli bir ozan olarak kalmayıp diğer halk ozanlarına da ilham kaynağı olmuştur. Toplumsal sorunlara karşı oldukça duyarlı olan ozanımız, olaylara baş kaldıran yapısıyla tanınıyordu. Âşık Seyranî de diğer birçok ozan gibi İç Anadolu topraklarında doğmuş, birçok olay yaşamıştır. Eserlerine de yaşadıklarını gördüklerini yansıttığı, çevresinde gördüğü sorunları bunlar aracılığıyla eleştirdiği aşikârdır. Çok sayıda müzenin bulunduğu Kayseri, tarihimize Âşık Seyranî’yi kazandırarak kültürel olarak gelişmişliğini bize bir hayli ispatlıyor.

Kayseri