Otobüs ve uçak yolculuklarında çoğumuzun bilmediği ya da varlığından haberdar olsak bile “Ne işimize yarayacak?” diye düşünüp, detaylı şekilde incelemeye, öğrenmeye gerek duymadığı birçok hakkımız bulunmakta. Yolcu olarak ihtiyacınız olduğu takdirde, bu haklardan faydalanmanızı ve zor durumda kalmamanızı tavsiye ederiz.
-
Bu İçerikte Neler Var?
Otobüs yolculuklarında söz konusu yolcu hakları nelerdir?
Saatlerce sürecek bir yolculuğa çıkıyorsunuz ve sürücüden tutun size hizmet eden diğer görevlilere kadar, her bir çalışanın tutum ve davranışları konforlu ve huzurlu bir yolculuk yapmanızda önemli rol oynuyor.. Fakat o da ne! Sizin koltuğunuz aynı zamanda başka bir yolcuya satılmış… Sürücü, hemen arkasındaki koltuklarda oturan yolcularla yahut personelleri ile sohbet ederek sizin içinize yol boyunca korku salıyor… Ya da belki de, evcil hayvanınızı otobüse almıyor… Bunun gibi daha birçok sorunla karşılaşmanız halinde, yazımızda belirteceğimiz haklarınızın farkında olmanız, rahat bir yolculuk yapmanızı garantileyecektir.
Güvenlik ve Sağlık ile İlgili Haklar
- Taşımacılar; yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlamakla, yolcuyu güvenli bir şekilde taahhüt ettiği yere kadar götürmekle yükümlüdür (Varış yeri olarak bir şehrin terminali belirtilmiş ise, terminale varmadan dışarda inmenizi talep edemezler).
- Sürücüler, yolculara hizmet eden görevliler ve yolcular, trafiğin güvenliğini tehlikeye düşürecek, diğer yolcuları rahatsız edecek genel ahlaka ve adaba aykırı tutum ve davranışlarda bulunamazlar, taşıtın teknik donanımını olumsuz etkileyecek hiçbir elektronik cihazı kullanamazlar.
- Sürücüler seyahat esnasında yolcularla veya personelle uzun süreli sohbet edemezler.
- Terminallerin park alanlarını kullanan taşıtlardan park sürelerine göre makul bir ücret alınabilir. Ancak, yolcuları terminale getirmek veya terminalden almak üzere terminal içinde bulunan genel park alanlarını kullanan özel ve resmi otomobillerden 25 dakikayı geçmeyen giriş ve çıkışlarda ücret alınmaz. Yolcular da taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uymak durumundadır.
- Seyahat esnasında sürücüler ses ve görüntü cihazlarının yönetimini yapamazlar.
- Yolculuk sırasında ikram edilen yiyecek, içecek, mendil, kolonya ve benzeri maddeler Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan mevzuata uygun olmalıdır.
- Yetki belgesi sahiplerinin bu yönetmelik kapsamında verdikleri hizmetlerden yararlananlar, 4077 sayılı tüketicinin korunması hususunda kanun ile sağlanan haklara sahiptirler. Kusursuz hizmet, hizmetten yararlananların hakkıdır.
En Ucuz Otobüs Biletlerini Listele »
Biletleriniz ve Tarifeler ile İlgili Haklar
- Yolcu taşımaları biletsiz yapılamaz (Haklarınızdan faydalanmak için her şeyden önce mutlaka biletinizi edinin ve seyahat süresince yanınızdan ayırmayın).
- Bilet satışı yapılan terminallerde ve çevresinde yolcuları yönlendirmek için personel istihdam edilemez.
- Taşımaya ilişkin ücret ve zaman tarifeleri görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerine asılmalıdır. Taşımacılar, Bakanlık tarafından onaylanmış tarifelere uymak zorundadır. Tespit edilmiş ücret tarifelerinin üzerinde ücret alınamaz.
- Düzenli yolcu taşımalarında her yolcu için ayrı bilet düzenlemek zorunludur.
- Düzenlenen yolcu biletinde, yetki belgesi sahibi taşımacının ve varsa acentesinin adı, unvanı ile adresi, vergi dairesinin adı ve hesap numarası ile yolcunun adı, soyadı, kalkış ve varış yeri, koltuk numarası, hareket tarihi ve saati, taşıma ücreti, biletin seri ve sıra numarası ve düzenlenme tarihinin yer alması zorunludur.
- Bir yolcuya bilet karşılığında satılan koltuk, bir başkasına mükerrer olarak (yeniden) satılamaz (Sık rastlanan bu yanlışlığa kesinlikle göz yummayınız).
- Taşıtların trafik tescil belgesinde belirtilen toplam koltuk sayısı dışında yolcu taşınamaz.
- Ücret tarifeleri başlangıç ve bitiş noktaları arasında gidiş ve dönüşte aynı şekilde düzenlenir. Aynı güzergâh üzerinde gidiş ile dönüş için değişik ücret tarifesi uygulanamaz.
- Otobüs hareket saatinin 24 saat öncesine kadar yapılacak olan müracaatlarda, bilet ücretinin tamamının iade edilmesi, 12 saat öncesine kadar yapılacak müracaatlarda ise 6 ay geçerli açık bilet düzenlenmesi zorunludur (Bilet iptalleri ve açığa aldırma işlemi sandığınız gibi sıkıntılı süreçler değil, yalnızca zamanlamaya dikkat edin!).
- 6 yaş altında olan çocuklar yolcu bileti düzenlenmeksizin seyahat edebilirler. Bunlar için ayrı koltuk talep edilmesi halinde, bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden %30 indirimli düzenlenir (Çocuklu yolcuların dikkatine!).
- 6 yaş ve üzeri tüm yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunlu olup, 6 ile 12 yaş arası çocuklar ile yaş şartı aranmaksızın en az %40 oranında engelli olduğunu belgeleyen kişiler için bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden %30 indirimli düzenlenir.
Yolcu Eşyası ve Bagaj ile İlgili Haklar
- Yolcunun 30 kilograma kadar olan bagajı ücretsiz taşınır. Bagajlar yolcuların biletlerinde gösterilen koltuk numaralarına göre etiketlenir (Bagajlarınızın karışma ihtimaline karşı, bu etiketleme işlemine lütfen dikkat edin, etiketleme yapılmıyorsa talep edin!)
- Yolcu beraberinde olmayan ticari eşya ve kargo taşınamaz.
- Taşıtın bagaj taşınmasına mahsus bölümleri dışında eşya taşınamaz.
- Özel kafeslerinde kedi, köpek ve kuş gibi evcil hayvanlar bagaj taşımaya mahsus bölümlerde taşınabilir (Evcil hayvan sahipleri başka yolcuları rahatsız etmeme çerçevesinde düzenlenmiş bu hakkını mutlaka talep etmeli ve kullanmalıdır).
- Taşıtın içinde canlı hayvan hiçbir şekilde taşınamaz (Otobüs içerisine hayvan sokulmasına izin verilemez, böyle bir durumda da diğer yolcular müdahale etmelidir).
- Tehlike yaratabilecek yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve benzeri nitelikteki yolcu eşyası, kargosu ve bagajı bagaj bölümü de dâhil olmak üzere taşınamaz.
- Düzenli yolcu taşımalarında kalkış ve/veya varışların bir terminalden yapılması esastır. Ancak, yeri ve zamanı önceden belirlenen ara duraklarda da yolcu indirilip, bindirilerek bilet satışı yapılabilir.
- Şehirler arası ve uluslararası yolcu taşımacıları, duraklamalar dahil olmak üzere yolcunun kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması ya da eşyasının zarara uğramasından dolayı sorumludur.
Çevreye Saygı ve İnsan Sağlığını Koruma ile İlgili Haklar
- Taşımacılar çevre ve insan sağlığını koruma, çevre kirliliğini önleme amacıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerini bilmek ve bunlara uymak zorundadır.
- Yetki belgesi sahipleri faaliyetleri ile ilgili olarak Bakanlıkça yayınlanan tebliğlere, yönergelere ve genelgelere uymakla yükümlüdürler.
-
Uçak Yolculuklarında Söz konusu Yolcu Haklarınız Nelerdir?
Uçak yolculukları için en can sıkıcı olasılık, belki de aylar öncesinden planladığınız ya da acil işleriniz için saatini özenle seçtiğiniz uçuşların rötar veya iptali olsa gerek. Peki bu durumda yolcu olarak hangi haklarınızın doğduğunu merak etmiyor musunuz? Rötar anonsunun ardından başlayan psikolojik ve fiziksel yıpranmayı en aza indirgemek için bu haklarınızın farkında olmanızı ve hava yolu şirketinizden talep etmenizi tavsiye ederiz.
En Ucuz Uçak Biletlerini Listele »
Uçak Rötar Yaptığında Doğan Yolcu Hakları
Gecikme süresi ne olursa olsun hava yolu firması size iki telefon görüşmesi, fax veya e-posta hizmeti sunmak zorundadır. Ayrıca hava yolu firmanız,
- 2-3 saat arası gecikmelerde, makul ölçüde sıcak ve soğuk içecekler,
- 3-5 saat arası gecikmelerde, sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek,
- 5 saat ve üzeri gecikmelerde, sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecekler ile ilave hafif ara yemek,
- Bir veya daha fazla gece kalmak gerektiğinde, otelde veya uygun bir tesiste konaklama,
- Havaalanı ve konaklama yeri arasındaki ulaşım hizmetlerini vermek durumundadır.
- Hava yolu şirketinizden bilgi alma hakkınız olduğunu da unutmayın. Tüm bu hakları içeren İngilizce ve Türkçe metni talep edildiği takdirde şirketler yolculara sunmak zorundadır.
Uçağa Kabul Edilmeme Durumunda Doğan Yolcu Hakları
Geçerli belgelerinizle zamanında gelmenize rağmen veya arz fazlalığı nedeniyle uçağa kabul edilmediyseniz,
- Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi tarafından, rezervasyonundan feragat edecek gönüllüler bulmak için duyuru yapılır. Gönüllülere, bilet ücretinin iadesi ve seyahat başlangıç noktasına ücretsiz götürülmesi, son varış yerine güzergâh değişikliği sağlanması ve uygun göreceği daha sonraki bir tarihte benzer taşıma şartları altında güzergah değişikliğinin yapılması seçeneklerinden biri sağlanır.
Uçuşun İptal Edilmesi Durumunda Doğan Yolcu Hakları
-Uçuşu iptal edilen yolcular iptalden haberdar ise,
- Yolcuya bilet ücretinin iadesi ve seyahat başlangıç noktasına ücretsiz götürülmesi,
- Son varış yerine güzergah değişikliği sağlanması,
- Uygun göreceği daha sonraki bir tarihte benzer taşıma şartları altında güzergâh değişikliğinin yapılması seçeneklerinden biri sağlanır.
-Planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde,
- Yolcular planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde ve
- Kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce, kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği takdirde, Tazminat alma hakkına sahiptir.
Sizlere rahat, rötarsız, iptalsiz yolculuklar dileriz… Sevgiyle kalın.
