Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu tarih olan 29 Ekim 1923 her yıl ülke genelinde coşku ile kutlanmaktadır. 29 Ekim 1923 günü toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi devletin yönetim şeklinin artık Cumhuriyet olduğunu belirtmiştir. Yeni yönetim şekli Türk ulusunun kaderini, yaşayış şekli başta olmak üzere birçok alanda değişiklik meydana getirmiştir. Cumhuriyet Bayramı ile ilgili ayrıntılar;
Bu İçerikte Neler Var?
Cumhuriyet’in İlanı
Türk Devleti’nin bayramı olan Cumhuriyet’in ilanı özgürlük ve bağımsızlığımızı sembol etmektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisi 29 Ekim 1923 yılında devletin yönetim şekli olarak Cumhuriyet rejimini benimsediğini açıklamıştır. Cumhuriyetin ilanından önce devletin yönetim şekli monarşi idi. Osmanlı Hanedanlığı tarafından yönetilen devlet Birinci Dünya Savaşı’nı kaybedince yurdumuz düşmanlarca işgal edilmiştir.
Mustafa Kemal Atatürk, “Ya İstiklal, ya da Ölüm” diyerek 23 Nisan 1920 tarihinde TBMM’yi açmıştır. Meclis’in ilanından sonra Türk ordusu harekete geçmiş, İnönü Savaşları, Sakarya Meydan Muharebesi ve Başkomutan Meydan Muharebesi’nden mutlak zaferler elde etmiştir. Lozan Barış Anlaşması ile beraber tüm dünya Türkiye’nin bağımsız ve özgür bir Türk Devleti olduğunu tanımış oldu. Egemenliği yeniden ele alan Türk Devleti, 29 Ekim 1923 yılında devletin resmi yönetim şekli Cumhuriyet olduğunu tüm dünyaya ilan etmiştir.
Bayram Olarak Kabul Edilmesi
29 Ekim 1923 yılında toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilat-ı Esasiye Kanununda yer alan devletin yönetim şekli maddesini cumhuriyet olarak değiştirmiştir. Devletin yeni yönetim şeklini ilan etmek için 101 pare top atışı yapılmıştır. 1924 yılında ise 29 Ekim bayram olarak kutlanınca meclis 2 Şubat 1925 yılında toplanarak bu milli günün bayram olarak kutlanmasına karar vermiştir. 29 Ekim’i Türkiye dışında KKTC topraklarında da bayram olarak kutlanmaktadır.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın Önemi Nedir?
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Türkiye’nin resmi kuruluş tarihidir. Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Bayramı’nı gelecek nesillere bir armağan, miras olarak bırakmıştır. Cumhuriyet Bayramı kutlanırken aslında milli birlik ve beraberliğin ne kadar üst seviyede olduğunu görürüz. Türk milletinin hiçbir zaman esir bir toplum olmadığını, bağımsızlık ve özgürlüğü için neler yapabileceğini Cumhuriyet Bayramı göstermektedir. Cumhuriyeti sadece bir yönetim şekli olarak düşünmeyin. Cumhuriyet demek Atatürk’ün hedeflediği çağdaş, demokratik, akıl ve bilimle yönetilen bir toplum demektir.
‘’Efendiler, Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz’’
Mustafa Kemal Atatürk sadece Türk halkının değil aynı zamanda bütün coğrafyanın kaderini değiştirmiş önemli bir liderdir. Hatta kendisi ile aynı dönem yaşamış birçok lider vefatından sonra Atatürk’ü özlem ve hasret ile andıklarını bile itiraf etmişlerdir. Cumhuriyet Bayramı’nda en çok paylaşılan mesajlardan birisi de “Efendiler, Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz” mesajıdır.
Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa başta olmak üzere bütün kabine üyelerini 28 Ekim 1923 akşamı Çankaya Köşkü’ne davet etmiştir. Akşam yemeğinden sonra Atatürk bir anda “Efendiler, Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz” demiştir. Bu sözünden sonra bir anda salon sessizleşmiştir. Atatürk, o an salonda bulunan herkesi süzmüş, durumun kontrol altında olduğu yansıtmaya çalışmış. Nutuk’ta anlattığı bu olay aslında bir milletin kaderi ile ilgili idi. “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyet’tir. Bunu Anayasa’mıza yarınki Meclis toplantısında koyduracağız. Hazırlıklarımızı bir kez daha gözden geçirmemiz lazım.” diyerek Cumhuriyetin ilanını kabineye duyurmuştur.
Cumhuriyet’in İlanı İle Birlikte Yapılan Değişiklikler
Cumhuriyetin ilanı ile beraber birçok değişik meydana geldi. Cumhuriyet ile beraber Türk halkına özgürlük, bağımsızlık bayrağının sonsuza kadar ellerinde olduğu gösterildi. Cumhuriyet ile beraber din ile devlet işleri birbirinden ayrılmış, toplum laik bir düzene geçmiştir. Aynı zamanda kadınların da toplumda söz sahibi olması sağlanmış, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.
Cumhuriyet ile beraber batı hukuk sistemine geçilmiş, eğitim ve öğretime kat ve kat önem verilmiştir. Yabancı sermaye ile ülkemizde faaliyet gösteren işletmelerin millileşmesi sağlanmış, sağlık konusunda bir dizi atılımlar gerçekleştirilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk cumhurbaşkanlığı boyunca yurdu gezmiş, sorunları yerinde tespit ederek bir dizi reformlar getirmiştir. Cumhuriyet ile beraber giyinme alışkanlıkları değişmiş, uluslararası saat ve takvim sistemine geçilmiştir. En önemlisi ise Latin harflerine geçilerek yeni Türk alfabesi oluşturulmuştur.
“Cumhuriyeti biz kurduk, onu yaşatacak ve yükseltecek olan sizlersiniz.”
