Dondurma, süt ya da meyve sularının özel usullerle dondurulmasıyla yapılan bir tatlıdır. Her yaştan herkesin sevdiği bu tatlı, hem serinletici hem de besleyici bir yiyecek olması ile dikkatleri üstüne çekmektedir. Bilimsel olarak dondurmanın tanımı ise sütün, şekerin, suyun, yumurtanın, meyve katkılarının ve yağlı maddelerin karıştırılarak dondurulması şeklindedir. Bu karıştırma işleminde başrolü ise su oynamaktadır. Donan su, bütün bu maddeleri bir arada tutmayı başardığı için dondurmaya katılığı veriyor.
Dondurma Tarihçesi
Dondurmanın tarihçesine bakıldığında uzun bir geçmiş görünmektedir. Batıya dondurma hakkında ilk bilgileri getiren kişi Marco Polo’dur. Dondurmanın ilk yapılış yeri doğu ülkeleridir ve 17. yüzyılda Avrupa’ya getirilmiş ve burada kısa bir sürede yayılmıştır.
1676 senesinde Paris’te çok sayıda dondurmacı olduğu bilinmektedir. ABD’de ise Philadelphia kenti, dondurma üretiminin merkezi haline gelmiştir. Özellikle sıcak yaz mevsimlerinde serinletici olarak tüketilen dondurma ülkemizde de giderek yaygınlaşmıştır ve şu an yaz mevsimlerinin vazgeçilmezi olmuş durumdadır. Zamanımızda piyasada satılan dondurmalar, süt, krema ya da türlü meyve aromalarının karıştırılmasıyla yapılır.
Dondurma Yapılışı
Yapılışından biraz bahsedelim. Yapılacak dondurmanın çeşidine göre önce kullanılacak ana madde ısıtılır. Sonra ısıtılan bu ana madde, şeker, dengeleyici maddeler, kurutulmuş yumurta gibi kuru malzemeler ile karıştırılır. Özel bir tank aracılığı ile karıştırılan bu maddeler daha sonra pastörize edilerek homojenleştirilir. Eğer kaba parçaları var ise bunlar süzülerek ayrılır ve ardından özel dondurucularda tipine göre karıştırılarak döndürülür.
Bu sırada eğer istenilirse karışıma ince kıyılmış fındık, meyve, çikolata veya çeşitli katı maddeler eklenebilir. Dondurma işlemi sırasında da karışım çalkalanır bu sayede havayı emmesi ve buz kristallerinin istenen boyutta olması sağlanır. Kısmen donmuş haldeki karışım paketlere veya kaplara konarak katılaştırılır. Belirli bir saat bırakılarak sertleştirilmesi beklenir. Bundan sonra da pazarlanır.
Türkiye’de Dondurma
Günümüzde ülkemizde de bu şekilde yapılan dondurma önceleri sadece dövülerek yapılırdı. Günümüz adıyla Maraş usulü dediğimiz bu dondurma şu anda da yapılsa da çok yaygın değildir.
Dövme dondurma yapılışından biraz bahsedelim. Salep katılarak koyulaştırılan kaynamış süt önce kepçeyle karıştırılarak soğutulması sağlanır. Daha sonra da dövülerek dondurulur. Etrafı oldukça kalın buz tabakasıyla kaplı olan ve bir yandan dövülürken diğer yandan ise donmaya devam eden dondurma tıpkı bir sakız gibi uzayan kolay erimeyen vaziyet alır. Bu durumdan sonra dövme dondurma hazırdır ve satışa sunulur. Dövme dondurmanın ilk adresi Kahramanmaraş’ta dövme dondurma kasap çengeline asılarak ve dönerci bıçağını andıran bir bıçakla kesilerek satılmaktadır. Tabi dondurma denilince akla bir de külah gelir.
Külahın da tarihçesine bakıldığında dondurma kadar olmasa da oldukça eski bir tarih görüyoruz. Külah, ilk kez yüzyılın başında ABD’de kullanılmaya başlanmıştır. İlk kullanılmaya başlandığında çörek kalıplarında üretiliyordu. Bugün ise fabrikalarda seri halinde üretilmektedir. Külahın ana maddelerine bakacak olursak buğday unu, şeker, bal, tuz, soda, süttozu gibi maddeler görmekteyiz. Bu maddeler birbirine karıştırır ve elde edilen hamur daha sonra kalıplara dökülür. Bugün üretilmekte olan külahlar, ilk başlarda üretilenlerden çok daha farklıdır. İlk başlardaki külahlar çok ince ve biraz tatsızdı. Bugün ise çok daha sağlam, gevrek ve lezzetli tada sahip külahlar üretilmektedir. Külahların lezzetini artırmak için hamura bazen çikolata da eklendiği görülür.
Biletall.com’dan En Ucuz Kahramanmaraş Otobüs Biletini Bul »
Dondurma ile sağlık arasındaki ilişki de önemlidir. Dondurma besleyici ve faydalı bir besin maddesidir. Bir külah dondurma yaklaşık bir değerle 86 ile 130 miligram kalsiyum içerir. Ancak yine de fazla tüketimi hastalıklara sebep olmaktadır.
